Bermbeheer
Ook de gemeente zet in op meer en betere natuur en doet dit onder meer door ecologisch bermbeheer toe te passen. De totale oppervlakte van alle wegbermen is groot: voor Vlaanderen is de totale oppervlakte aan bermen bijna even groot als de oppervlakte aan erkend natuurreservaat. Bermen in het algemeen vormen dan ook de groene linten die voor de verbinding van de verschillende natuurgebieden van Vlaanderen zorgen. Door ze minder te maaien en het maaisel weg te halen, geven we heel wat bloemen en insecten de kans zich volop te ontwikkelen. Ecologisch bermbeheer kan bijgevolg sterk bijdragen tot natuurbehoud.
Wetgeving
Voor natuurgericht maaibeheer van de openbare bermen in landelijk gebied is er een wettelijke basis (bermbesluit van 27 juni 1984). Dat besluit stelt dat bermen in landelijk gebied niet mogen gemaaid worden voor 15 juni; een tweede maaibeurt kan pas vanaf 15 september. Deze data zijn gekozen in functie van de bloei: na 15 juni is de voorjaarsboei grotendeels voorbij en hebben de soorten de kans gehad te bloeien en zaad te ontwikkelen. Daarna is het de beurt aan de zomerbloeiers.
Er zijn uitzonderingen op deze maaidata mogelijk in het kader van verkeersveiligheid: bochten en verkeersborden worden om deze redenen vrij gezet, want veiligheid gaat boven alles.
Om de biodiversiteit nog verder te verhogen is het voor bepaalde bermen aangewezen om vroeger te maaien dan 15 juni. Het gaat hier om zeer voedselrijke bermen en verstoorde bermen. Dit zijn bermen met een hoge vegetatie en bijgevolg grote biomassa. Een verschralingsbeheer met tweemaal maaien met afvoer is hier de aangewezen beheervorm.
Het lokaal bestuur Lievegem heeft een afwijking op het bermbesluit gekregen. Het is dus voor bepaalde bermen toegelaten om deze te maaien vanaf 15 mei.
Onveilige situatie gespot? Meld het!Ecologisch bermbeheer
Om de grond te verschralen, voeren we het maaisel binnen de tien dagen na het maaien af. Op die manier gaan we verrijking van de grond tegen, waardoor de hogere grassen (die veel voedingsstoffen nodig hebben) op termijn plaats zullen maken voor lagere, bloemrijke beplanting. Dit komt niet alleen de biodiversiteit, maar ook de verkeersveiligheid ten goede. Bijkomend voordeel: de bermen zullen steeds minder biomassa produceren, waardoor we besparen op het afvoeren van bermmaaisel.
Met een aangepast bermbeheer wil de gemeente bijdragen aan meer biodiversiteit aan planten en dieren (zowel ongewervelden zoals vlinders, bijen, spinnen en kevers als gewervelden zoals amfibieën, zoogdieren). Ook wil men met dit beheer de hitte- en droogteproblematiek aanpakken.
Net als op alle openbaar domein in Lievegem zetten we in het bermbeheer geen biociden meer in in de bestrijding van ongewenste kruiden. Een biocidenvrij beheer heeft een zeer gunstig effect op de natuurwaarden. Bij de aanleg van nieuwe infrastructuur wordt rekening gehouden met natuurvriendelijk onderhoud.
In de praktijk
Bepaalde zeer voedselrijke bermen worden voor het bloeiseizoen gemaaid, namelijk vanaf 15 mei. Het doel is om deze bermen meer voedselarm te maken wat zorgt voor concurrentie tussen planten waardoor meer soorten zullen aanwezig zijn. Verrijking van deze (en andere) bermen willen we vermijden! Jammer genoeg gebeurt er op sommige plaatsen aanrijking van de bodem door het sluikstorten van grasmaaisel. Grasmaaisel afkomstig uit de tuin hoort niet thuis in de berm. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat brandnetels welig zullen tieren.
We zetten in op extensief maaien, zowel in de grotere graszones als in de bermen. In de bermen wordt in het voorjaar gefaseerd gemaaid: een deel verder van de weg laten we groeien en in het najaar wordt de volledige berm gemaaid.
Grachten vormen een belangrijke buffer tussen de berm en het omliggend landschap. Ze verminderen het inspoelen van nutriënten in de berm en zorgen voor een goede waterdoorstroming. Ook op ecologisch vlak zijn grachten heel waardevol, ze zijn o.a. leefgebied voor watergebonden planten- en diersoorten. In de voorjaarsmaaibeurt wordt de talud van de gracht niet mee gemaaid. Op die manier heeft de grachtvegetatie een verkoelend effect, ontstaat er een schuilplaats voor dieren en kan er lokaal meer regenwater in de bodem infiltreren. Tijdens de maaibeurt in het najaar wordt de grachtvegetatie wel mee gemaaid zodat de waterdoorstroming gegarandeerd blijft en de vegetatie niet verruigd.
Ook op de grotere graszones wordt extensief maaibeheer toegepast. Minder intensief en minder regelmatig maaien heeft het voordeel dat planten in deze delen in het voorjaar kunnen uitbloeien (met zaadvorming) en er meer variatie in hoogte van de planten komt. Op sommige locaties worden zelfs bloembollen geplant of wordt er bloemenmengsel ingezaaid. De randen van deze pleintjes worden wel intensief gemaaid, zodat het geheel niet ‘slordig’ oogt en deze stukken gemakkelijk gebruikt kunnen worden om te wandelen.
Help mee door te niksen
Ook jij kan je steentje bijdragen aan dit bermbeheer ... door helemaal niks te doen. De landelijke bermen zijn in beheer van de gemeente. We vragen dan ook aan de inwoners om geen klassiek gazonbeheer op de openbare bermen in het landelijke deel van onze gemeente toe te passen. Ook paaltjes of andere materialen plaatsen op deze openbare bermen kan zorgen voor schadegevallen (en aansprakelijkheid), en raden we sterk af. Als er nood is aan infrastructuur op de openbare bermen kan je dit steeds aanvragen bij het college van burgemeester en schepenen.
